Fietshelmen: de complete gids

Wat doet een fietshelm?

Fietshelmen beschermen je hoofd bij een val. De krachten die vrijkomen worden door de fietshelm verdeeld over verschillende zones en de energie wordt geabsorbeerd. Daardoor krijg je hoofd zelf minder impact en is het beter beschermd. Er zijn heel wat testen en studies die hebben aangetoond dat een fietshelmen daar inderdaad in slagen. Om het Nationaal Wetenschappelijk Instituut voor Verkeersveiligheidsonderzoek in Nederland te citeren (bron):

Uit buitenlands onderzoek blijkt dat bij een ongeval fietsers met fietshelm ongeveer 60% minder kans hebben op ernstig, en ongeveer 70% minder kans op dodelijk hoofd-/hersenletsel, dan fietsers zonder helm.

Is een fietshelm verplicht in België?

Een fietshelm is niet verplicht op een gewone elektrische fiets met een trapondersteuning tot 25 km/uur.  Kies je voor een Speed Pedelec? Dit type elektrische fiets heeft een trapondersteuning tot 45 km/uur. Een gehomologeerde fietshelm of bromfietshelm is bij deze modellen wel verplicht.

Wanneer een nieuwe helm kopen?

In het algemeen mag je rekenen dat een fietshelm een vijftal jaar kan dienen. Zweet, weersinvloeden en vervuiling tasten de materialen van de helm aan. Daardoor wordt deze op termijn minder absorberend.

Ben je gevallen met een fietshelm? Gebruik de helm niet meer en koop meteen een nieuwe.

  • Fietshelmen zijn ontworpen om één enkele schok op te vangen, dus ga er altijd van uit dat een helm die bij een ongeval betrokken is, beschadigd is. Zelfs als hij er nog goed uitziet, koop dan een nieuwe.
  • Als je valt met een helm wordt de impact opgevangen door de absorptielaag. Daardoor komen er scheuren in. Deze scheuren zijn met het blote oog niet altijd zichtbaar. Toch betekent het dat je helm bij een volgende val niet meer efficiënt zal werken.
  • Leen ook nooit je helm uit aan iemand anders. Je weet nooit of die persoon de helm niet per ongeluk laat vallen. Het is belangrijk dat je weet wat er met je helm is gebeurd!
  • Dat betekent meteen ook dat het sterk afgeraden is om tweedehands een fietshelm te kopen. Je kent de geschiedenis niet en dus weet je niet of de absorptielaag nog intact is.

Van welk materiaal is een helm gemaakt?

De belangrijkste taak van een helm is bescherming te bieden tegen hoofdletsel als gevolg van de kracht van een val van een fiets.  Een fietshelm bestaat uit twee delen die allebei beschermen:

  • De meeste buitenschalen zijn gemaakt van plastic, maar sommige duurdere modellen gebruiken koolstofvezelcomposiet. Dit garandeert meer sterkte en minder gewicht. De schaal van een helm is het omhulsel dat het polystyreenschuim samenhoudt. Het laat de helm over de grond glijden om schokken te voorkomen die de nek en het hoofd zouden kunnen beschadigen.
  • De binnenvoering van een helm is gemaakt van geëxpandeerd polystyreenschuim. Dit schuim wordt bij de botsing samendrukt, waardoor de klap wordt opgevangen en de kracht wordt verdeeld.

Europese normen voor fietshelmen

De helmen die in Europa worden verkocht moeten voldoen aan de Europese veiligheidsstandaard. Als een fietshelm een Europese goedkeuring heeft staat dit vermeld aan de binnenzijde ervan. Je vindt een CE-markering met daarachter het nummer van de Europese norm.

De Europese veiligheidsnorm is EN-1078 voor volwassenen en EN-1080 voor de kinderhelm.

Waar zit het verschil? De bevestiging van de kinband is anders bij een kinderfietshelm. Bij deze helm schiet de kinband los als het kind met de helm ergens achter blijft hangen. Dit voorkomt dat het kind zou kunnen verstikken.

Zijn duurdere fietshelmen beter?

Helmen met het certificaat EN-1078 en EN-1080 zijn goedgekeurd door Europa. Dit betekent dat ze voldoen aan de Europese veiligheidsnormen. Een goedkope fietshelm zou dus in principe net zo veilig zijn als een duurdere helm. Toch is dit niet altijd het geval. Laboratoriumtesten op de universiteit van Straatsburg tonen aan dat er grote verschillen zijn op het vlak van algemene veiligheid.

Het verschil in afwerking zit hem in de bouwkwaliteit, het gewicht, de ventilatie, de aerodynamica en het comfort. Op duurdere fietshelmen zal je bijvoorbeeld zachtere, soepelere sluitingen voor de kinbevestigingen en lederen riempjes aantreffen.

fietshelmen beschermenDe topklasse heeft zaken zoals MIPS (of soortgelijke technologie), secundaire retentiesystemen, zeer comfortabele riemen, een vulling die je kan verwijderen, verstelbare vizieren of geïntegreerde camerahouder voor een GoPro. Ze zijn ook lichter van gewicht. Deze fietshelmen zijn comfortabeler om te dragen, zeker voor lange fietstochten.

Fietshelm kopen met MIPS

Wat is MIPS? MIPS is een extra voering die tussen de pads en de schaal van de helm zit. Het staat voor Multi-directional Impact Protection System. De dunne, wrijvingsarme voering binnenin de helm zorgt ervoor dat de buitenschaal bij een impact enkele millimeters over de schedel glijdt. De rotatiekracht en de hoeveelheid energie die op het hoofd wordt overgebracht worden daarvoor verminderd. Beperken van deze energie leidt tot minder ernstige verwondingen. Doordat de rotatiekracht lager is zou de kans op een hersenschudding aanzienlijk verminderen.

MIPS is een betrekkelijk nieuw concept dat op steeds meer fietshelmen begint te verschijnen. Zoals gezegd help dit om een deel van de kracht van een zijdelinge impact af te buigen. Een zijdelinge impact kom veel vaker voor in dan een frontale impact. Vandaar dat MIPS is in veel merken helmen te vinden is.

Welke maat van fietshelm heb je nodig?

Merken hebben meestal fietshelmen in de maten ‘extra small’, ‘small’, ‘medium’, ‘large’ en ‘extra large’, maar deze zijn niet aan normen gebonden. Wat bij het ene merk ‘medium’ is, kan dus bij het andere merk ‘small’ zijn.

Daarom moet je de omtrek van je hoofd opmeten en daarna de maat van de helm opzoeken met de gegevens van de fabrikant. Hier zijn enkele tips voor het kiezen van de juiste maat:

  • Begin met het meten van de omtrek van je hoofd net boven je wenkbrauwen. Je kan hiervoor een flexibel meetlint of zelfs een touwtje gebruiken.
  • Gebruik dat getal en vergelijk het met de maattabel voor fietshelmen van het merk dat je hebt gekozen.
  • Als je precies tussen twee maten in zit, is het soms beter om voor de grotere maat te gaan. Je kunt je helm altijd kleiner maken, maar een helm die te strak zit rond de slapen is geen pretje om mee te rijden.

Er is niet één enkele maattabel voor alle merken. Sterker nog, er zijn soms zelfs verschillende maattabellen voor verschillende soorten fietshelmen binnen hetzelfde merk. Check daarom altijd de maattabel voor de specifieke helm die je wilt kopen.

Hoe weet je of je fietshelm goed zit?

  • Duw de helm van links naar rechts en van rechts naar rechts. Hij moet zo strak zitten dat de beweging de huid bij je slapen rimpelt.
  • De voorste rand mag niet meer dan 2,5 cm. boven je wenkbrauwen uitkomen. Duw de voorkant van de helm stevig omhoog met de riempjes. Als de fietshelm naar achteren beweegt, zitten de riempjes te los.
  • Wil je weten of het bandje aan je kin strak genoeg zit? Je helm moet op de bovenkant van je hoofd drukken als je je mond halfopen doet.
  • Als de band goed is aangetrokken, moeten er twee vingers tussen de band en uw kin passen en moet de band een V-vorm onder uw oren maken.
  • Pak het achterste uiteinde van je helm vast en probeer het over de bovenkant van je hoofd naar voren te trekken. Als de voorkant van je helm naar beneden glijdt, verkort dan de achterste riempjes.
  • Zijn er eventuele drukpunten of voel je een ongelijke druk in de helm? Elke druk op een bepaalde zone suggereert dat de helm niet de goede maat is of niet de juiste vorm heeft.

Wat is de beste fietshelm?

Er niet zomaar één fietshelm die de beste is voor iedereen. Veel hangt af van welke type fietser je bent.

Info over hoe je de juiste fietshelm kiest vindt je op de pagina 12 tips voor de beste fietshelm.